Steeds meer hoogopgeleiden nodig maar hogere bouwopleidingen gaan in dalende lijn

In het hoger bouwonderwijs is in het schooljaar 2021-2022 het aantal studenten verder afgenomen, op de opleiding werforganisatie na. Op de arbeidsmarkt zijn er meer bouwarbeiders dan vorig jaar, maar vooral het aantal bedienden in de bouw blijft toenemen. In de toekomst zijn er bovendien steeds meer hoogopgeleiden nodig in de bouwsector. In het secundair bouwonderwijs is het aantal leerlingen gestabiliseerd na jaren van sterke afname. Voor duaal leren is er sprake van een lichte toename maar het aantal blijft gering. De bouw doet intussen sterke inspanningen om meer jongeren naar het bouwonderwijs en meer professionals met werkervaring naar de sector te halen. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) wijst op de grootscheepse sectorale campagne ‘De bouw kijkt verder’die focust op het belang van vakmannen en op de campagne WERFze die ook het belang van de hogere profielen in de verf zet.

Hogere bouwopleidingen in dalende lijn

Na een korte heropleving in het schooljaar 2020-2021, is het aantal studenten in het hoger bouwonderwijs in 2021-2022 opnieuw verder gedaald. Enkel voor de vrij nieuwe opleiding werforganisatie zien we een verdere toename. Die studierichting kan studenten aantrekken die een opleiding tot professionele bachelor te moeilijk achten. Zij kunnen nadien nog doorgroeien tot bachelor. Tegelijk zien we ook een daling van het aantal inschrijvingen voor industrieel ingenieur. Die bedraagt sedert 2016-2017 eveneens zo’n 10 %. De scherpste daling sedert 2016-2017 noteerden we bij de burgerlijk ingenieurs. Die bedroeg meer dan 30 %. Het aantal inschrijvingen daalde van 317 tot nog amper 216. Terwijl beroepen zoals projectleider en calculator nu reeds tot de top 10 van de knelpuntberoepenlijst van VDAB behoren.

Steeds meer bouwbedienden

Hoewel de bouwsector in 2021 meer bouwarbeiders telt dan in 2020, springt vooral de gestage toename van het aantal bedienden in de bouw in het oog. Hun aandeel bedroeg in 2010 nog 17 % van het totale werknemersbestand van de bouwbedrijven. Dat is intussen tot 26 % gestegen. Dit heeft te maken met het toenemend aantal coördinerende, organisatorische, voorbereidende en ontwerpende taken die een bouwbedrijf moet uitvoeren. Met de energietransitie zullen die taken alleen maar verder toenemen. Bij de Vlaamse installatiebedrijven bedraagt het bediendenaandeel zelfs 28 %.

Secundair bouwonderwijs stabiliseert

Vijf jaar geleden telde het secundair bouwonderwijs om en bij de 12% meer leerlingen. Hoewel de sterke daling de laatste twee schooljaren werd gestuit, blijft het wachten op een inhaalbeweging. De trend in duaal leren is positief maar dat aantal is voorlopig te gering om het tij te keren.

Versterken van campagnes

Naast het belang van een aantrekkelijk bouwonderwijs en de vele opleidingen ‘on the job’ bij bouwbedrijven om jongeren en zij-instromers op het terrein de nodige kennis van het vak bij te brengen, zet de sector sterk in op imagocampagnes. Die inspanningen dienen te worden versterkt aangezien de vergrijzing de komende jaren tot steeds meer uitstroom leidt. Zo loopt sinds dit jaar de grootscheepse sectorale campagne ‘De bouw kijkt verder’ om vooral de nodige vakmannen en arbeidersprofielen naar de bouw te halen. Complementair zet de VCB al langer in op haar online campagne #WERFze rond de hoger opgeleide profielen die steeds meer gevraagd worden in de bouwsector.