Enquête: bouwbedrijven ondervinden grote moeite om arbeiders te vinden

Steeds vaker kunnen bouwbedrijven opdrachten niet uitvoeren door personeelstekorten

Uit een recente peiling van Embuild Vlaanderen blijkt dat bijna negen op de tien bouwbedrijven moeilijkheden hebben om arbeiders aan te werven. Daardoor lopen zij vertragingen op en kampen zij steeds vaker met problemen om opdrachten uit te voeren. Dat heeft een negatieve impact op de omzet en de groei van de bouwbedrijven. Nochtans is er grote bereidheid in de sector om nieuwe medewerkers zelf bij te scholen. De resultaten van deze enquête bevestigen de acute nood aan medewerkers die al langer blijkt uit de cijfers van de VDAB. Zo loopt het tekort aan arbeidskrachten in de bouw al geruime tijd op. Eind juli topte het aantal openstaande vacatures af op 6.854. Dit betekent dat één op drie vacatures langdurig blijft openstaan.

Embuild Vlaanderen heeft afgelopen vrijdag (8 september) een rondvraag gedaan bij zijn leden om een beeld te krijgen van het personeelstekort in de bouw, hoe de bouwbedrijven de schaarste aan arbeidskrachten ervaren, welke profielen moeilijk ingevuld geraken en welke aanwervingskanalen het meest gebruikt worden. De bouwfederatie kwam daarbij tot pertinente conclusies:

• De krapte op de bouwarbeidsmarkt neemt ongeziene proporties aan; zo geeft 89% van de bedrijven aan dat ze moeite hebben om arbeiders aan te werven, 41% heeft moeite om bedienden te rekruteren. Voor 90 % van de bouwbedrijven geeft dit problemen om alle orders en werken uit te voeren. Bij 45% zorgt dit voor problemen om structureel te kunnen groeien. 37% gaf zelfs aan dat ze hierdoor problemen hebben om de huidige omzet aan te houden.  
• 79% van de aannemers heeft het voorbije jaar personeel aangeworven. De meeste aanwervingen waren arbeiders (72%), maar toch ook voor een derde (34%) bedienden. Het aantal bouwbedienden stijgt ook jaar na jaar en de vraag naar hogere profielen zoals werfleider en calculator bouw, zit in de lift. Beide maken bovendien deel uit van de top tien knelpuntberoepen van de VDAB.
• Daarnaast gebeuren de meeste aanwervingen om bestaande werknemers te vervangen. Zo geeft 32% van de aannemers aan dat ze aangeworven hebben om personeelsverloop op te vangen en slechts 15% werft aan om pensioneringen op te vangen. Tot dusver blijkt de pensioneringsgolf eerder een kleine impact te hebben, maar simulaties tonen aan dat de komende jaren de babyboomers massaal op pensioen zullen gaan: 25-30% van de bestaande arbeidskrachten moeten vervangen worden.1 Voorts stelt 24% aan te werven om te kunnen groeien.

“Vandaag blijken aanwervingen vaak nodig door personeelsverloop, terwijl pensionering voorlopig minder aan de basis ligt. Daarom onderlijnt Embuild Vlaanderen het belang van retentie in personeelsbeleid. In de peterschapsprojecten, lerende netwerken en het opleidingsaanbod van Embuild Vlaanderen en zijn lokale verenigingen krijgen zaakvoerders van bouwbedrijven de instrumenten aangereikt om hun personeelsbeleid te verbeteren en verfijnen”, beklemtoont Marc Dillen.

• Aannemers blijven sterk inzetten op het aanwerven van nieuwe mensen via informele contacten (mond-tot-mondreclame) en spontane sollicitatie (27%). Daarnaast kunnen zowel interim (20%) als VDAB (19%) rekenen op een vijfde. Maar ook contacten met scholen (14%) zijn belangrijk voor rekrutering. Duaal leren maar ook andere vormen van werkplekleren tijdens de onderwijsloopbaan blijven een waardenvol aanwervingskanaal.

“De bouwfederatie is er daarom van overtuigd dat duaal leren als leervorm meer moet ingezet worden, niet enkel in de richtingen met arbeidsmarktfinaliteit maar ook de doorstroomrichtingen”, zegt Marc Dillen van Embuild Vlaanderen.

• Opvallend is ook dat bijna 30% mee wil gaan op buitenlandse missie om arbeidskrachten te vinden. Daarnaast zijn bouwbedrijven niet meer op zoek naar de witte raaf, maar werven ze mensen aan op basis van hun motivatie en goesting om te leren. Kennis en vaardigheden kunnen grotendeels op de werkplaats worden aangeleerd. De sector investeert immers in mentorschap. 31% van de bouwbedrijven is bereid om het beroep aan te leren op de werkvloer. Nog eens een 17% van de bouwbedrijven is daartoe bereid mits tussenkomst van de overheid. 37% van de bouwbedrijven wil bijscholing geven aan nieuwe medewerkers met basiskennis. Slechts 8% wil geen opleiding voorzien en verwacht dat ze direct inzetbaar zijn.

“Niettegenstaande dat er grote bereidheid is in de sector om nieuwe medewerkers zelf bij te scholen, betekent dit een investering voor het bedrijf dat gepaard gaat met bijkomend verlies aan rendabiliteit. Bovendien slagen bouwbedrijven op die manier erin de afstand met de arbeidsmarkt voor werkzoekenden te verkleinen. Daarom vraagt Embuild Vlaanderen dat de inspanningen van bouwbedrijven beter worden ondersteund door de overheid”, aldus Marc Dillen.